Krien Clevis ©

Built with Berta.me

  2. LOCVS, 17 oktober 2013, editing Erik Beemster, Amsterdam

     

     

  3. PERSBERICHT

     

    The Once and Future House/ Het huis dat zou zijn

     

    Promotie eerste beeldend kunstenaar in Nederland

    Bijzondere tentoonstelling in Leiden en project i.s.m. Noord/Zuidlijn Amsterdam

     

    Van 13 september tot en met 13 december 2013 wordt het atrium van de Oude UB aan het Rapenburg onherkenbaar veranderd. Beeldend kunstenaar Krien Clevis zal in het kader van haar promotie een deel van een klassiek atriumhuis bouwen, dat ontworpen is als ondergrondse installatie ter hoogte van de Amsterdamse metrohalte Rokin in aanbouw. Clevis speelt met het ruimte-/tijdsbegrip en toont wat in oude bodemlagen aangetroffen zou kunnen zijn. Zij deed in Rome, Pompeii en Cerveteri onderzoek naar het klassieke atriumhuis en naar Etruskische graftomben die een vergelijkbaar architectonisch grondprincipe kennen. Zelfs de constructieschijf van de metro die het huis zou doorboren, wordt gebouwd. Fellini-liefhebbers (zie project Eye filmmuseum in Amsterdam) zullen aanknopingspunten vinden met de film Roma.

    De expositie toont niet alleen de installatie, getiteld Familiekamer/Halte -2, maar ook de maquette van het complete ontwerp en een film waarvoor de maquette diende, en in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden worden de vitrinekasten omgetoverd tot Wunderkammer.

    Voor de locatie Rokin wordt een interactieve App (getiteld GApp) ontwikkeld rondom de bouwwerkzaamheden van de metroschacht, die toegankelijk is voor een grote groep bezoekers, passanten, bewoners, toeristen die zich op het Rokin bewegen. In samenwerking met de Noord/Zuidlijn is 3D-animatiemateriaal met voice over vervaardigd dat zowel voor de App als voor een promotiecampagne van de App gebruikt wordt.

    Haar proefschrift, waar Krien Clevis, als eerste beeldend kunstenaar in Nederland, op hoopt te promoveren (beoogde datum 17 oktober 2013), verschijnt in druk met veel beeldmateriaal, deels in kleur, en is getiteld LOCUS. Herinnering en vergankelijkheid in de verbeelding van plaats: van Italische domus naar artistiek environment (vormgeving Hansje van Halem, Uitgeverij de Buitenkant, Amsterdam).

    Promotor Prof.dr. Kitty Zijlmans opent de tentoonstelling in Leiden (Oude UB, Rapenburg 70) op vrijdag 13 september om 16.00 uur.

    ___________________________________________________________________________________________

     

    UITGEBREIDE TOELICHTING OP HET PERSBERICHT

    Tentoonstellingsproject Krien Clevis Oude UB Leiden, 13 september – 13 december 2013 en Halte Rokin Noord/Zuidlijn Amsterdam

     

    Introductie

    Het tentoonstellingsproject The Once and Future House/Het huis dat zou zijn  betreft het tonen van een installatie, waarin mijn fotowerken (grote C-prints en een Duratrans lichtbak) opgenomen zijn, een maquette, een filmprojectie en de inrichting van een aantal historische vitrinekasten (in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden (RMO Leiden). Het huis dat ik in de Oude UB ga bouwen is geënt op het grondplan van een klassiek atriumhuis en heeft als zodanig een directe relatie met de geschiedenis van Leiden en legt tevens een verband met de locatie. De Oude UB is het geestelijk hart van de Universiteit Leiden en het grondplan van deze universiteitsbibliotheek is ook geënt op een dergelijk architectonisch grondprincipe. Op enig moment gedurende de tentoonstellingsperiode verschijnt een publicatie van mijn werk, getiteld LOCUS, dat ook mijn proefschrift is.

                Promoveren in de kunsten is een nieuwe mogelijkheid voor kunstenaars om artistiek onderzoek te doen en te laten uitmonden in een dissertatie en een nieuw kunstwerk. Enerzijds wordt op de klassieke manier een proefschrift verdedigd voor een oppositiecommissie, tegelijkertijd wordt nieuw werk getoond dat direct gerelateerd is aan het onderzoek. Ik heb de eer in Nederland de eerste promovenda te zijn die langs dit traject aan de Universiteit Leiden haar doctorstitel hoopt te behalen in  het najaar 2013.

    Op 13 september 2013, een dag voor het Open Monumentendag-weekend, opent mijn tentoonstelling in de Oude UB, in nauwe samenwerking met het RMO. Omdat ik de eerste ben, voel ik de verantwoordelijkheid om niet alleen te zorgen voor een zo goed mogelijke verdediging van mijn proefschrift en een aantrekkelijke tentoonstelling, maar ook om deze gelegenheid te benutten om een lans te breken voor de relatie kunst en wetenschap in een groter maatschappelijk kader. Leiden is voor mij de stad bij uitstek om dat te doen. Het is een stad waar de oudste universiteit van Nederland staat, maar ook een stad die zich op kunstgebied profileert en instellingen die zich op het raakvlak met kunst en wetenschap bezighouden, stimuleert en ondersteunt. Om een paar voorbeelden te noemen: de Veenfabriek is zo’n instelling die in het hart van de oude stad is gevestigd, Podium 071 is in ontwikkeling en de Academie der Kunsten aan het oude Rapenburg is het eerste instituut in Nederland waar kunstenaars in een intensief promotietraject in feite zorgen voor een nieuwe benadering van kunst en wetenschap. Als pilot vindt dit jaar voor het eerst de ‘Nacht van kunst & kennis’ plaats. Mijn project wordt als primeur opgenomen in het programma. Mijn inzet is om mijn project (tentoonstelling en proefschrift) in de periode van september tot en met december 2013 zoveel mogelijk te koppelen aan andere initiatieven in Leiden, zodat de drie punten van de driehoek kunst-wetenschap-samenleving elkaar op een zinvolle manier inspireren.  

    Mijn artistiek onderzoek richt zich op de notie en kwaliteit van plaats en hoe deze appelleren aan herinnering, vergankelijkheid en transitie. De centrale kwestie binnen het onderzoek is het verbeelden en creëren van een plaats en hoe die plaats in de loop van de geschiedenis betekenis heeft gekregen door nieuwe bouwlagen, tijd- en ruimteaspecten en sociaal gebruik. Daartoe deed ik in Rome en omgeving onderzoek naar antieke graftomben en klassieke woonhuizen.

    In het historische (ondergrondse) hart van Amsterdam zou ik een installatie gaan bouwen, geënt op een klassiek atriumhuis: Familiehuis/Halte-2 (het huis wordt geplaatst op de tweede parkeerdeklaag), waarin mijn fotografische werken getoond worden. De directie Noord/Zuidlijn werkte zeer enthousiast mee. Voor de bezoeker betekent het huis een ervaring met zijn eigen Amsterdamse geschiedenis gerelateerd aan een veel omvangrijker tijdsbestek. Het huis wordt als het ware door de metrobouwers en de bezoekers ‘ontdekt’, in tijdsbesef omgekeerd evenredig met de ontdekking van het door vulkaanas bedolven oude Pompeii. De  Amsterdamse bezoeker wordt een nieuw perspectief geboden op de metro die zijn stad ‘aantastte’ maar die ook voor verrassingen zorgde: de zevenhonderdduizend oude voorwerpen die naar boven kwamen, en de nieuwe tijd die verstopt blijkt in de grond, een nieuw ‘oud’ huis met kunst van deze tijd.

    Door praktische omstandigheden (timing van oplevering en overdracht) kan het plan niet gerealiseerd worden, maar komt nu in een moderne variant tot leven. Een nieuw plan en een nieuwe locatie dienden zich aan. De Oude UB in Leiden bleek de ideale plek. De totale installatie, zoals gepland was onder de grond te bouwen, wordt in zijn geheel in een maquette (1:10) getoond en de belangrijkste kamer van het huis op ware grootte. Deze Familiekamer (tablinum) komt in het klassieke voorbeeld uit op de hortus en in de Oude UB staat hij in directe verbinding met de tuin. In deze kamer toon ik mijn fotowerken. Op de zijwand van deze kamer wordt de film, waarvoor de maquette model stond, geprojecteerd en komt het geluid van de ondergrondse werkzaamheden in Amsterdam. Filmliefhebbers wanen zich voor even in Fellini’s Roma. Tegelijkertijd en wederom in nauwe samenwerking met en gepromoot door de Noord/Zuidlijn wordt  interactief 3D-animatiemateriaal ingezet voor een App (genoemd GApp), locatiegebonden en te gebruiken voor alle geïnteresseerden op het Rokin of specifiek de locatie Metrohalte. Met de App ‘graaft’ men zich een weg onder de grond en bezoekt daar een ‘opgegraven’ klassiek atriumhuis waarin de fotowerken van een hedendaagse kunstenaar, Krien Clevis, getoond worden.

     

    Op deze manier wordt op een aantal wijzen The Once and Future House getoond:

    1. Installatie (1:1)                   > Familiekamer/Halte -2, 1 kamer van de installatie op werkelijke

         grootte

    2. Maquette (1:10)                 > van het hele huis Familiehuis/Halte -2, ca. 210 x 150 cm.,

                                                        excl. zijwanden metroschacht

    3. Film                                     > ‘Het huis dat zou zijn’ wordt gemaakt n.a.v. de maquette

    4. 3D-animatiefilm                 > t.b.v. de ‘Promotiefilm’ ‘The once and future house’

    5. 3D-animatie: interactief    > t.b.v. de (mobiele App) ‘GApp’, voor locatie Rokin

    En verder:

    6. Publicatie                           > ‘Proefschrift’ LOCUS, verschijnt op de dag van de promotie

    7. Kabinet                              > Vitrines: re-enactment van het artistiek onderzoek

     

    ____________________________________________________________________________________________

     

    Toelichting bij de verschillende media waarin ‘The Once and Future House/Het huis dat zou zijn’ wordt getoond

    Ad 1. Installatie Familiekamer/Halte -2: de uitvoering van één kamer van de installatie: Familiehuis/Halte -2 (die oorspronkelijk gerealiseerd zou worden op Halte -2, Rokin, Amsterdam) in de Oude Universiteitsbibliotheek (UB) in Leiden. Hierin vormt het tablinum (de Familiekamer) het hart van de installatie, zowel geografisch, architectonisch, sociaal hiërarchisch, als in de betekenisvorming (historisch en artistiek). Het is tevens één van de ruimtes die in de ondergrondse situatie (op de tweede laag) rigoureus doorboord zou worden door een van de wandschijven van de Noord/Zuidlijn. Ook hier zal deze conflictsituatie te zien zijn. De kamer wordt op ware grootte en kleurstelling, inclusief de geplande fotowerken, uitgevoerd. Het tablinum toont een glimp van het totale huis (‘dat zou zijn’). Materiaal ondergronds zou EPS zijn, hier wordt gekozen voor MDF (kosten, duurzaamheid). De installatie is in het atrium gesitueerd richting uitgang, de hortus van de Oude UB. Het contact met die buitensituatie is van belang voor de installatie en ondersteunt mijn onderzoek.

                                                     

    Ad 2. De maquette van het huis met de conflictsituaties (wandschijven locatie) wordt hier tevens gepresenteerd inclusief de fotowerken in miniatuur (met licht). Afmetingen maquette (1:10) zijn 212 (l.) x 155 (br.) x 33,7 (h.) cm., excl. de situering in de schacht. De raakpunten met de schacht zullen volgens de noord-zuid coördinaten worden aangegeven. Het huis is dan ten opzichte van de schacht een kwartslag gedraaid en raakt de schacht op twee hoeken. De maquette wordt evenwijdig rechts van de installatie geplaatst in de ruimte.

     

    Ad 3. Op de linker zijwand van de installatie wordt een film geprojecteerd: The Once and Future House/ Het huis dat zou zijn (loop ca. 15 min.). De maquette dient als basismateriaal voor de film. Met een speciale cameratechniek (dolly) wordt de wandelgang door het huis zichtbaar alsof de bezoeker 1:1 door het huis dwaalt, langs zichtlijnen, diagonaalassen, doorsneden wanden en doorkijken naar fotowerken. Geluid is een belangrijk onderdeel van de film, dat opgenomen is van een van de boortunnels van de halte Rokin. Tevens worden geïnstalleerd beamer (geluids)installatie (Cameraman Ernst Herstel, Filmacademie 2012).

     

    Ad 4. Het 3D-animatiemateriaal dient als ‘Promotiefilm’. De film dient als promotiecampagne voor de App. Hierop is al het 3D-materiaal (ook bestemd voor de App) gerenderd en in een loop te zien. Filmfragmenten van Fellini’s Roma (1976), waarin tijdens de bouw van metrolijn B in Rome (jaren 50) een Romeinse Domus werd ontdekt en ook weer vergaan door menselijk ingrijpen, dienen als intro van de film, waarna wordt ingezoomd op de 3D-animatie: de wandeling door de virtuele installatie. Dit, vergezeld van werkelijke opnames onder de grond anno 2013, maakt deze promotiefilm een spannende trailer, die het midden laat tussen werkelijkheid, ideaal of vergane glorie. Er wordt een voice-over, van een met een Amerikaans accent, sprekende mannenstem, gemonteerd in de film, die het verhaal (‘er was eens..’) vertelt. De film wordt vertoond via een aantal publiekskanalen van de Noord/Zuidlijn (bezoekerscentra, kantoren CS en Rokin). Tegelijkertijd wordt de promotiefilm geprojecteerd in het Academiegebouw, voorafgaande aan de promotie in Leiden, als een soort trailer en een uitleg over datgene wat onder de grond in het Rokin ‘ontdekt’ is, maar ook verdwenen is in de loop van de tijd. The Once and Future House (loop max. 10 min.) wordt als zodanig niet op de tentoonstelling in de Oude UB getoond, maar wel in Amsterdam en eenmalig tijdens de verdediging van het proefschrift (i.s.m. Jan van Staverden, Witteveen Bos/Noord/Zuid-lijn en Ernst Herstel).

     

    Ad 5. Het interactieve 3D-animatiemateriaal, beschikbaar gesteld (3D-animatie van de Metroschacht) door de Noord/Zuidlijn en gemaakt door medewerkers van de Noord/Zuidlijn en Witteveen Bos (3D-animatiemateriaal van het huis), aangevuld met foto’s tijdens de graaf- en bouwwerkzaamheden in het Rokin (Krien Clevis) wordt ingezet voor een App (genoemd GApp). Deze is locatiegebonden en is te gebruiken door bezoekers, passanten, bewoners, toeristen en andere  geïnteresseerden op het Rokin of specifiek de locatie Metrohalte. Om op locatie onder de grond te geraken, dient de gebruiker (Smart- of iPhone) een aantal handelingen te verrichten. Hij/zij wordt via GPS melding geattendeerd op de App, kan door een aantal handelingen te verrichten (met de vingers ‘graven’) onder de grond geraken.

    1) De gebruiker komt via omgekeerde bouwlagen (3D-animatie Jan van Staverden) Anders dan de in

        3D opgebouwde bouwput, wordt hier wordt de put omgekeerd, ‘afgepeld’, om zo bij het huis ‘dat  

        zou zijn’ uit te komen. Ev. is ook een voice-over als extra informatie.

    2) De gebruiker kan er ook voor kiezen meteen in een bepaalde ruimte terecht te komen. Via een

        menuutje zou hij dan de ruimtes kunnen kiezen I t/m XVI en daar interactief verder gaan

        (teletransportatie). Voor deze toepassing kan een speciaal game-programma toegepast worden.

        Daarnaast kun je foto’s vergroten (zoals gebruikelijk op de display).

    Belangrijk is dat de App toegankelijk is voor een grote groep bezoekers, passanten, bewoners, toeristen, jongeren, geïnteresseerden op het Rokin of specifiek de locatie Metrohalte. Hiervoor moet de App meerdere talen ondersteunen (NL, EN). Daarnaast mag de App niet te zwaar zijn. We kiezen drie platforms: iPhone, Android en mobiele site (HTML5).

    (i.s.m. Chris van Aart, VU/ 2Coolmonkeys en Jan van Staverden, Witteveen Bos/ Noord/Zuid-lijn).

    Ad 6. Het Proefschrift: LOCUS wordt in gedrukte versie gepresenteerd op de tentoonstelling op de dag van de promotie (224 pag. 6 kleurenkaternen, NE EN summary, ca. 17 x 24 cm., softkaft ronde hoeken). De summary  zal klaarliggen op 13 september bij de opening. Gedurende de tentoonstellingsperiode kunnen bezoekers  intekenen op het boek. Rondom het verschijnen van het boek zullen extra activiteiten (lezingen, rondleidingen in Leiden en Amsterdam) georganiseerd worden (vormgeving boek Hansje van Halem, uitgeverij De Buitenkant, Amsterdam).

     

    Ad 7. De voormalige bibliotheekkasten, de vitrines van de Oude UB worden omgetoverd in een rariteitenkabinet. Hier komen kunst en wetenschap samen in een soort re-enactment van het onderzoek, getoond via (fotografisch) onderzoeksmateriaal van de onderzochte (historische) locaties, ontwerpschetsen/technische tekeningen van het atriumhuis en situatieschetsen van de locatie, een mood board en worden het onderzoekslogboek en de studieschriften gepresenteerd in de 20 historische vitrinekasten. Het geheel wordt aangevuld met  ‘echt’ materiaal, artificialia en naturalia afkomstig uit eigen collectie (grond, scherven, resten uit Rome, Pompeii, etc.), aangevuld met scherven, stucwerk, mozaïek, etc. (Romeins uit het depot van het RMO). De vitrines tonen als het ware een re-enactment van het onderzoek (i.s.m. Ruurd Halbertsma, hoofdconservator collectie en depot RMO).

     

    Samenvatting: 

     

    1. Installatie Familiekamer/Halte -2: Eén kamer 1:1. Kamer op ware grootte en hoogte, kleur-

        en materiaalvoering, inclusief de geplande fotowerken. > Oude UB Leiden

    2. Maquette (1:10) compleet met wandschijven en situering in de schacht. > Oude UB Leiden

    3. Film van de maquette, geprojecteerd op de linker zijwand van de installatie. > Oude UB Leiden

    4. Promotiefilm als promotiecampagne van de App > Noord/Zuidlijn en Academiegebouw Leiden

    5. Interactieve App: GApp, locatiegebonden Rokin, rondom de bouwwerkzaamheden van de

        Metroschacht > Rokin, Amsterdam, openbare ruimte.

    6. Presentatie van het gedrukte Publicatie op de promotie en inzet tijdens lezingen en rondleidingen.

        > Oude UB Leiden en locatie Amsterdam.

    7. Rariteitenkabinet in de twintig vitrines: fotografisch onderzoeksmateriaal, ontwerpschetsen/

        technische tekeningen, onderzoekslogboek, aangevuld met verzamelingen als een soort re-

        enactment van het artistiek onderzoek. > Oude UB Leiden

     

    Krien Clevis/10.052013